Với 54 dân tộc cùng sinh sống trên diện tích đất tương đối nhỏ, Việt Nam là một trong những quốc gia đa sắc tộc nhất trên thế giới. Hiện nay, chỉ có 7 dân tộc có dân số trên một triệu người bao gồm: Kinh, Tày, Thái, Mông, Mường, Nùng  và Khơ Me, trong khi có tới 12 dân tộc có dân số dưới 10.000 người và 5 dân tộc có dân số dưới 1.000 người như Brâu, Ơ Đu, Rơ-măm, Si La và Pu Péo.

Dù dân số đông hay ít, mỗi dân tộc đều có tiếng nói và tập quán riêng tạo nên bức tranh văn hóa vật thể và phi vật thể đa dạng.  Không dừng lại với 54 dân tộc, nhiều dân tộc còn có những nhánh địa phương, với sự khác biệt thường thấy trong ngôn ngữ, trang phục, tập tục, và điều đó càng làm tăng thêm tính phong phú của bức tranh văn hóa. 

Đời sống tinh thần phong phú, óc thẩm mỹ và tài sáng tạo của các dân tộc dựa trên hoàn cảnh sống thực tế của họ, thể hiện qua những tập quán hàng ngày và phục vụ cho chính cuộc sống ở mỗi cộng đồng dân cư. Những yếu tố văn hóa gắn với tín ngưỡng và tôn giáo của các dân tộc ở Việt Nam đóng vai trò rất quan trọng với cộng đồng dân tộc thiểu số. Phần đông các dân tộc có tín ngưỡng “vạn vật hữu linh” và nhiều dân tộc đề cao thờ cúng tổ tiên. Ngoài ra kho tàng văn thơ, sử thi, âm nhạc và các làn điệu hát, múa cũng đóng vai trò quan trọng trong đời sống của họ, nuôi dưỡng tinh thần của mỗi thành viên trong cộng đồng các dân tộc. 

Bài minh hoạ dưới đây cung cấp những thông tin cơ bản về 54 Dân tộc đang sinh sống tại Việt Nam và điểm nhấn văn hoá, tinh thần nổi bật của mỗi dân tộc. Những hình ảnh minh họa được lấy từ Bộ tem 54 Dân tộc Việt Nam do Công ty Tem Việt Nam phát hành năm 2005.